يار در خانه و ما گرد جهان مي گرديم!!
هر بار كه از حصار سيماني شهر مجال گريز مي يابيم و به آغوش كوهستان قره داغ يا قوشاداغ پناه مي بريم، بر عمق ناشناخته هاي اين ديار عظيم بيش تر پي مي بريم. كوه هاي به هم پيوسته با قله هاي سر به فلك كشيده و دره هاي تو در توي پرآب و چشمه هاي زلال و چتري عظيم از شاخسار درختان كه سايه باني مي كنند و اين تنها طبيعت است و فرهنگ اين ديار نيز ناشناخته هاي بسياري دارد.
از آقاي عمراهي ـ فعال مطبوعاتي ريش سفيد در منطقه و كوهنورد و طبيعت دوست ـ مطلع شدم كه گروه شان روز جمعه 21 مرداد به سوي شيور خواهند رفت. افتخار دادند تا همراهشان باشم. ساعت 2 آن روز به سمت شيور حركت كرديم. از محل تلاقي راه خاكي شيور و راه آسفالت زندآباد كه عبور كرديم متوجه شدم مقصد شان شيور نيست. ادامه ي راه خاكي بود، راهي كه به سمت شمال غرب مي رود و به انجرد مي رسد. اندكي بعد در ميانه ي دره و درست روي پل پياده شديم. سرپرستي گروه با آقاي حسين اهري بود و او راه دره را به سمت جنوب پيش گرفت. دره اي كه در كناره هايش روستاهاي ابللو، ابريق، زندآباد و در نهايت رواسجان را در كنار جاده ي اهر ـ ورزقان دارد و بالاخره به دره اهرچاي ختم مي شود. با اين دره آشنايي مختصر داشتم از سمت جنوب كه تا ابريق آمده بودم. اما اين بار از سمت شمال وارد اين دره شده بوديم. دره اي كه پهناي قابل توجهي دارد با درختان بلند و سايه اي گسترده و چمنزارهاي وسيع در كناره هاي رود و هر از گاه چشمه اي در ميان كه بر زيبايي دره مي افزايد.
بدون ترديد فضاي باز براي اتراق و اقامت گردشگران امتياز خوبي براي هر پديده ي گردشگري به حساب مي آيد چيزي كه در اين دره از ابتدا تا انتها نامحدود است. كار ما اما پياده روي بود و اسم اين كار را مي شود دره نوردي گذاشت و اگر دامنه نوردي خشك است، دره نوردي پياده روي مرطوب است. درختان انبوه ميان دره و آفتاب سوزان حايل است، سايه ي درختان و خنكاي آن و جريان آب و چشمه هايي با آب خنك و زلال كار پياده روي را آسان و البته لذت بخش مي كند. اهر با ارتفاعات و دامنه هايش و با دره هاي متعدد طويل و سرسبزش مستعد پياده روي همگاني و خانوادگي در قالب دامنه نوردي و دره نوردي است و اين دره تنها نمونه اي است.
ما همه روزه دار بوديم و برنامه هاي نيم روزه ي گروه كوهنوردي اهر مخصوص ماه رمضان است. از آب خنك و گواراي چشمه ها نمي توانستيم بنوشيم و زبان روزه ي ما عظمت و زيبايي چشمه ها و آب شان را بيش تر نمايان مي كرد. آب بر سر و رويمان زديم و خداي را شكرگزاري كرديم.
حضور روستاييان در باغ هايشان و كار و تلاش آن ها بر زيبايي مسير افزوده بود. در ميانه ي دره و حدفاصل ابللو و ابريق كارگاه ساخت سد ايثار برپاست و گروهي داشتند از دل زمين نمونه بيرون مي كشيدند. باغات ميوه در اطراف روستاهاي مسير بر زيبايي دره افزوده است و جاليزهايي كه ديوار كوتاه داشتند.
اين مسير پس از افتتاح سد ايثار گردشگرپذيرتر خواهد شد مسيري كه به ويژه در تعطيلات پذيراي گردشگران است.
ارسباران منطقه ای تاریخی است با وسعت بیش از 12 هزار کیلومتر مربع در شمال غرب کشور ایران که علی رغم نرخ بالای مهاجرت قریب نیم میلیون نفر در آن زندگی می کنند و با دو کشور همسایه است. ناحیه ای خاص با هویت تاریخی و تجانس فرهنگی و تعریف جغرافیایی و ساخت اجتماعی ویژه که از سال 1314 شمسی به این نام نیز نامیده شد و پیش تر قراجه داغ نام داشت. نامی که امروز نیز به شکل « قره داغ » برایش محفوظ است. همان « 18 محال » معروف که در تقسیمات کشوری ابتدا شامل شهرستان اهر می شد و امروز شامل شهرستان های اهر، ورزقان، کلیبر، خداآفرين و هریس و بخش هایی از شهرستان های جلفا، مشکین شهر، پارس آباد و گرمی می شود. این همه در هفته نامه ی « شهاب اهر » که نیم قرن پیش در اهر چاپ می شد، نمود داشت. ارسباران عمدتاً دارای توان های محیطی کشاورزی، دامداری، باغداری، معدن و گردشگری است. منطقه ای که خلاصه ی ایران زمین است و روزگاری هند کوچکش می گفتند. و شعار آذربایجان شرقی اگر این است که « آذربایجان سر ایران است.» به یقین می توان گفت « ارسباران، سر آذربایجان است.» از انجیر و انار و عسل و پنبه و سیب دارد تا مس و طلا. سومین منطقه ی جنگلی کشور را در خود دارد و تنوع گونه های گیاهی و جانوری آن بیش از قاره اروپاست. یکی از سه ایل پرجمعیت عشایر کشور در آن ییلاق و قشلاق می کنند و یکی از مناطق 20 گانه ی معدنی آن به حساب می آید. در تاریخ نقشی شایسته ایفا کرده و به ویژه در عصر قاجار اثرات ملی بر تاریخ داشته است. جای جایش پر از محوطه ها و گورستان های تاریخی و قلعه های بسیار است و کشف نشانه های 7هزار ساله ی تمدن شهرنشینی در آن، قدمت تمدن را تکانی داد. انسان های بزرگی از خاکش برخاسته اند و بر صدر نشسته اند. از شیخ شهاب الدین اهری گرفته تا ستارخان قره داغی. از علامه محمد تقی جعفری گرفته تا پرفسور محمود آخوندی و امروز در جای جای ایران و جهان حضوری شایسته و مؤثر دارند. در سویی، این منطقه همچنان مقام اول را در نرخ بی سوادی دارد، نرخ مهاجرتش نیز در صدر است و در نرخ بیکاری نیز ممتاز. تورق تاریخ نشان می دهد قراجه داغ از اوج پایین آمده و امروز فرزندانش را تکاپویی دیگر فراگرفته تا بر اوجش برسانند.