همراه با دومين يادواره شهداي ارسباران
دومين يادواره شهداي ارسباران كه قرار بود 22 شهريورماه برگزار شود، به گفته ي فرماندار كليبر،19 اسفندماه در شهر كليبر برگزار مي شود.
تصميم بسيار با ارزشي است كه اتخاذ شده و قرار است هر سال اين يادواره در يكي از شهرهاي منطقه ارسباران برگزار شود. دي ماه سال پيش نخستين يادواره شهداي ارسباران در اهر بسيار با شكوه برگزار شد. اين منطقه در دفاع مقدس 1200 شهيد تقديم دين و ميهن كرده است. اين يادواره ستاد دائمي دارد و مي تواند مطالعات و برنامه ريزي ها و برنامه هاي متنوعي تعريف و اجرا نمايد. سايت اين يادواره كه متأسفانه با يك وقفه دوباره در شكل جديد و بسيار ساده و بدون آرشيو قبلي فعال شد، مي توانست و مي تواند منبع بزرگي براي شهدا و ايثارگران منطقه و محلي براي انعكاس رويدادها و برنامه هاي اين يادواره باشد. كتابي كه سال پيش قرار بود در نخستين يادواره منتشر و ارائه شود، روي انتشار نديد و وعده ي انتشار در زمان بعدي هم محقق نشد، مگر اين كه در يادواره دوم منتشر شود.
اين يادواره مي تواند با تعريف و اجراي مسابقات متنوع همراه با عنوان و تنديس مشخص و مناسب فعاليت هايش را گسترش دهد. مي تواند مسابقاتي با محوريت و موضوع « شهيد » و « دفاع » در قالب هايي چون؛ مطبوعات، عكس، شعر و خاطره و مقاله و....ترتيب دهد. مي تواند دامنه ي فعاليت خود را به طور طولي نيز گسترش دهد و نگاهي به گذشته ي اين سرزمين نيز داشته باشد و بستري فراهم مي شود تا نسل امروز با فداكاري ها و ايثارگري هاي پيشينيان خود آشنا شوند.
سال پيش در نخستين يادواره و در متن پيامي كه از آيت الله نوري همداني ارائه شد، از « اسد الله سلطان » نيز يادي شده بود. او از ايل حاج عليلو در قره داغ بود كه در جريان جنگ هاي ايران و روس ـ عهد فتحعلي شاه قاجار ـ و دفاع در برابر روس ها كه فتواي علماي نجف را نيز داشت، 9 فرزندش در اين راه شهيد شده بودند. فداكاري هاي سربازان ميهن در جريان حمله متفقين به ايران كه سوم شهريور 1320 با يورش زميني و هوايي روس ها از مرزهاي آذربايجان شروع شد، كم نبوده است. مرزداراني در خداآفرين و جلفا نام شان به نيكي در تاريخ ثبت شده است و اخيراً مديرعامل منطقه آزاد ارس از ضرورت بازگويي جهاني داستان شهداي شهريور 1320 گفته بود. در همان حمله ي دشمن و در بمباران اهر حدود 90 نفر از مردم اين شهر شهيد شدند. بي ترديد روايت و بازگويي اين رويدادها و ترتيب دادن سخنراني ها و همايش ها و ايجاد يادمان بر آن ها، اهميت فوق العادي دارد.
ارسباران منطقه ای تاریخی است با وسعت بیش از 12 هزار کیلومتر مربع در شمال غرب کشور ایران که علی رغم نرخ بالای مهاجرت قریب نیم میلیون نفر در آن زندگی می کنند و با دو کشور همسایه است. ناحیه ای خاص با هویت تاریخی و تجانس فرهنگی و تعریف جغرافیایی و ساخت اجتماعی ویژه که از سال 1314 شمسی به این نام نیز نامیده شد و پیش تر قراجه داغ نام داشت. نامی که امروز نیز به شکل « قره داغ » برایش محفوظ است. همان « 18 محال » معروف که در تقسیمات کشوری ابتدا شامل شهرستان اهر می شد و امروز شامل شهرستان های اهر، ورزقان، کلیبر، خداآفرين و هریس و بخش هایی از شهرستان های جلفا، مشکین شهر، پارس آباد و گرمی می شود. این همه در هفته نامه ی « شهاب اهر » که نیم قرن پیش در اهر چاپ می شد، نمود داشت. ارسباران عمدتاً دارای توان های محیطی کشاورزی، دامداری، باغداری، معدن و گردشگری است. منطقه ای که خلاصه ی ایران زمین است و روزگاری هند کوچکش می گفتند. و شعار آذربایجان شرقی اگر این است که « آذربایجان سر ایران است.» به یقین می توان گفت « ارسباران، سر آذربایجان است.» از انجیر و انار و عسل و پنبه و سیب دارد تا مس و طلا. سومین منطقه ی جنگلی کشور را در خود دارد و تنوع گونه های گیاهی و جانوری آن بیش از قاره اروپاست. یکی از سه ایل پرجمعیت عشایر کشور در آن ییلاق و قشلاق می کنند و یکی از مناطق 20 گانه ی معدنی آن به حساب می آید. در تاریخ نقشی شایسته ایفا کرده و به ویژه در عصر قاجار اثرات ملی بر تاریخ داشته است. جای جایش پر از محوطه ها و گورستان های تاریخی و قلعه های بسیار است و کشف نشانه های 7هزار ساله ی تمدن شهرنشینی در آن، قدمت تمدن را تکانی داد. انسان های بزرگی از خاکش برخاسته اند و بر صدر نشسته اند. از شیخ شهاب الدین اهری گرفته تا ستارخان قره داغی. از علامه محمد تقی جعفری گرفته تا پرفسور محمود آخوندی و امروز در جای جای ایران و جهان حضوری شایسته و مؤثر دارند. در سویی، این منطقه همچنان مقام اول را در نرخ بی سوادی دارد، نرخ مهاجرتش نیز در صدر است و در نرخ بیکاری نیز ممتاز. تورق تاریخ نشان می دهد قراجه داغ از اوج پایین آمده و امروز فرزندانش را تکاپویی دیگر فراگرفته تا بر اوجش برسانند.