دیار میرزا جعفر قراجه داغی؛ میزبان جشنواره سراسری تئاتر
جشنواره سراسری تئاتر کوتاه در اهر به دهمین دوره خود رسید. این جشنواره از ابتدای دهه هشتاد به صورت ابداعی و با عنوان « تئاتر زیر 5 دقیقه» توسط هنرمندان تئاتر اهر کلید خورد. پس از شش دوره برگزاری در سطح شهرستانی و استانی از سال 1392 و دوره هفتم به سطح سراسری ارتقا یافت و مورد استقبال هنرمندان تئاتر از سراسر کشور قرار گرفت. در سال 1393مجوز راه اندازی دبیرخانه دائمی این جشنواره در اهر از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی صادر و فروردین ماه سال گذشته این دبیرخانه طی آیینی با حضور مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان شرقی افتتاح شد. جشنواره سراسری تئاتر کوتاه ارسباران با مشارکت گروه های هنری از استان های مختلف کشور برگزار و با حضور چهره های ممتاز هنر تئاتر در کشور و همچنین مرادخانی معاون هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی همراه بوده است. امسال دهمین دوره آن از 31 مرداد تا 3 شهریور در این شهر برگزار می شود.
اهر مرکز تاریخی قره داغ / قراجه داغ ( ارسباران) کانون فرهنگ و هنر بوده است و برخاست شخصیت های بزرگ فرهنگی و اجتماعی مؤید این نکته است.
میرزا محمد جعفر قراجه داغی شخصیت برخاسته از این خطه است که با ترجمه و انتشار اثر نمایشی «تمثیلات» در سال 1250 شمسی این هنر را در کشور رواج داد و به همین دلیل پدر تئاتر ایران به حساب می آید. « ميرزا فتحعلی آخوندزاده» صاحب « تمثیلات تماشاخانه» خود می نویسد: «از خداوند عالم مسئلت مي‌كنم كه اولا به ميرزا جعفر عمر طبيعي و با صحت و عافيت و كرامت فرمايد و ثانيا او را خوشبخت و كامران دارد كه در ميان ملت ما اين فن شريف را مشهور و منتشر کرد».
ابداع تئاتر زیر 5 دقیقه در ابتدای دهه هشتاد بی ارتباط با قابلیت های این هنر در اهر نبوده است. ظهور تئاتر صحنه ای در اهر به یک قرن پیش باز می گردد و در شکل گیری آن؛ معارف و فرهنگ ( آموزش و پرورش) این شهرستان نقش ممتازی داشته است. چه این که نخستین اجراها از سالن های مدارس و به همت مربیان هنر و معلمان انجام گرفته است.
در آیین اختتامیه هشتمین دوره تئاتر کوتاه ارسباران ( مرداد سال 1393) مرادخانی معاون هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی پیام دکتر جنتی به جشنواره تئاتر اهر را قرائت کرد. مرادخانی با تاکید بر نقش هنرمندان این منطقه در راه اندازی جشنواره ارسباران تصریح کرد: «البته هنر آنها این بوده که به صورت خودجوش این جشنواره را اداره کرده‌اند».
میزان مشارکت هنرمندان و گروه های هنری از سراسر کشور در نهمین دوره این جشنواره غیرقابل وصف بود. همزمان با برگزاری این دوره از جشنواره سالن مجمتع فرهنگی و هنری اهر به نام؛ « میرزا جعفر قراجه داغی» نام گذاری شد.
در آیین اختتامیه نهمین دوره این جشنواره؛ صفی پور مدیرکل سابق فرهنگ و ارشاد اسلامی که دبیر علمی این جشنواره نیز بود، گفت؛ « منطقه ارسباران با داشتن مفاخری همچون میرزاجعفر قراجه داغی بنیانگذار هنر نمایش نوین در ایران بوده و همین ویژگی ها این منطقه را به مهد فرهنگی مبدل کرده است».
مرادخانی معاون هنری وزیر ارشاد که در آیین اختتامیه نهمین دوره جشنواره تئاتر سراسری ارسباران ( 28 مرداد 1394) حضور یافته بود؛ از « تجهیز سالن مجتمع فرهنگی و هنری میرزاجعفر قراجه‌داغی» خبر داد و گفت: « جشنواره تئاتر کوتاه در راستای افزایش سطح فرهنگ و ارزش‌های اسلامی، فرهنگ منطقه ارسباران را متحول می کند».
وی تصریح کرد: « جشنواره تئاتر کوتاه اهر (ارسباران) قابلیت برگزاری در سطح بین المللی را دارد».
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان شرقی نیز در این جشنواره گفت: « هنر تئاتر از منطقه ارسباران زادگاه میرزا جعفر قراجه داغی نشأت گرفته است». وی اظهار کرد: « شهرستان اهر با برگزاری و میزبانی نهمین جشنواره سراسری تئاتر کوتاه در واقع میزبان ایران بود».
اکنون جشنواره سراسری تئاتر کوتاه ارسباران به پله دهم رسیده است. پس از انتشار فراخوان تعداد 212 اثر از 26 استان کشور به دبیرخانه این جشنواره ارسال شد و پس از مرحله بازبینی تعداد 23 اثر از 13 استان در این جشنواره حضور می یابند.
دهمین جشنواره سراسری تئاتر کوتاه اهر ( ارسباران) از 31 مرداد تا 3 شهریور امسال در اهر برگزار می شود.
ارسباران منطقه ای تاریخی است با وسعت بیش از 12 هزار کیلومتر مربع در شمال غرب کشور ایران که علی رغم نرخ بالای مهاجرت قریب نیم میلیون نفر در آن زندگی می کنند و با دو کشور همسایه است. ناحیه ای خاص با هویت تاریخی و تجانس فرهنگی و تعریف جغرافیایی و ساخت اجتماعی ویژه که از سال 1314 شمسی به این نام نیز نامیده شد و پیش تر قراجه داغ نام داشت. نامی که امروز نیز به شکل « قره داغ » برایش محفوظ است. همان « 18 محال » معروف که در تقسیمات کشوری ابتدا شامل شهرستان اهر می شد و امروز شامل شهرستان های اهر، ورزقان، کلیبر، خداآفرين و هریس و بخش هایی از شهرستان های جلفا، مشکین شهر، پارس آباد و گرمی می شود. این همه در هفته نامه ی « شهاب اهر » که نیم قرن پیش در اهر چاپ می شد، نمود داشت. ارسباران عمدتاً دارای توان های محیطی کشاورزی، دامداری، باغداری، معدن و گردشگری است. منطقه ای که خلاصه ی ایران زمین است و روزگاری هند کوچکش می گفتند. و شعار آذربایجان شرقی اگر این است که « آذربایجان سر ایران است.» به یقین می توان گفت « ارسباران، سر آذربایجان است.» از انجیر و انار و عسل و پنبه و سیب دارد تا مس و طلا. سومین منطقه ی جنگلی کشور را در خود دارد و تنوع گونه های گیاهی و جانوری آن بیش از قاره اروپاست. یکی از سه ایل پرجمعیت عشایر کشور در آن ییلاق و قشلاق می کنند و یکی از مناطق 20 گانه ی معدنی آن به حساب می آید. در تاریخ نقشی شایسته ایفا کرده و به ویژه در عصر قاجار اثرات ملی بر تاریخ داشته است. جای جایش پر از محوطه ها و گورستان های تاریخی و قلعه های بسیار است و کشف نشانه های 7هزار ساله ی تمدن شهرنشینی در آن، قدمت تمدن را تکانی داد. انسان های بزرگی از خاکش برخاسته اند و بر صدر نشسته اند. از شیخ شهاب الدین اهری گرفته تا ستارخان قره داغی. از علامه محمد تقی جعفری گرفته تا پرفسور محمود آخوندی و امروز در جای جای ایران و جهان حضوری شایسته و مؤثر دارند. در سویی، این منطقه همچنان مقام اول را در نرخ بی سوادی دارد، نرخ مهاجرتش نیز در صدر است و در نرخ بیکاری نیز ممتاز. تورق تاریخ نشان می دهد قراجه داغ از اوج پایین آمده و امروز فرزندانش را تکاپویی دیگر فراگرفته تا بر اوجش برسانند.