شهر اهر بالاخره زلزله زده است يا نيست؟!
شهر اهر از همان ابتدا آن طور كه لازم بود در موج خبري زلزله قرار نگرفت و هنوز هم چنين به نظر مي رسد كه هيچ اتفاقي در شهر اهر رخ نداده و خرابي ها محدود به تعدادي از روستاهاي غربي و جنوبي اين شهر بوده است. شهر يكصد هزار نفري اهر از همان ابتداي وقوع زلزله در 21 مرداد، وضع آشفته اي پيدا كرده است. برخلاف اراده اي كه معتقد است مردم اين شهر ديگر بايد به خانه هايشان برگردند، خود مردم چنين اعتقادي ندارند و با گذشت 25 روز از آغاز لرزه ها هنوز هم مردم اين شهر شب ها بيرون از خانه مي خوابند و اكثرشان حتي روزها هم در چادر هستند. امشب علي رغم كاهش دما و بارش باران مردم همچنان بيرون از شهر و در چادرها بودند. مگر تعدادي محدود با احتياط در خانه هايشان به سر مي برند.
به گفته ي مسئولان امر حدود 10 هزار خانه در اين شهر آسيب ديده كه به هر حال قابل سكونت نيست. يا به كل بايد تخريب شوند و يا نياز به مرمت دارند. نماينده اهر و هريس ديروز گفت « در مناطق شهری آسیب دیده بر اثر زلزله هیچ گونه ساخت و سازی برای اسکان افراد و یا اعطای وام در بحرانی تر میشود».
توجه داشته باشيم كه حتي اگر زلزله هم تمام شود و مردم با اطمينان خاطر به خانه هايشان برگردند حداقل خانوار ساكن در 10 هزار خانه هم اكنون بايد جايي براي اسكان داشته باشند و در اين شرايط يافتن خانه اجاره اي اگر نگوييم ممكن نيست با سختي بسيار ميسر است و براي همه ي آن ها كه اصلاً امكان پذير نيست. اجاره بها هم كه سير صعودي به خود گرفته است. حتي روستاييان هم كه اميدي به ساخت خانه هايشان در مدت كوتاه ندارند، به سوي اهر هجوم آورده اند و دنبال خانه اجاره اي هستند.
پارك شيخ شهاب الدين اهري و محوطه هاي استاديوم ورزشي تختي هنوز هم از چادرها پر است و ديگر مكان ها مانند حياط مدارس و ميادين شهر و در اين شرايط هنوز هم كسي با اطمينان نگفته است كه خطر زلزله ديگر تمام شده و مردم مي توانند با اطمينان به خانه هايشان بروند. ماه مهر در راه است و مدارس بايد بازگشايي شوند و به كساني كه داخل حياط مدارس ساكن هستند، انگار گفته شده كه بايد بروند. به نظر مي رسد اراده ي موجود مبني بر بازگشت مردم به خانه هايشان نه به خاطر اطمينان كامل از رفع خطر كه به خاطر مشكلاتي است كه مديريت اين وضعيت دارد.
در اين وضعيت متأسفانه هستند كساني كه فكر مي كنند باقي ماندن چادرها در ميادين و كوچه ها به خاطر توزيع مواد غذايي است و اعلام مي كنند تا زماني كه توزيع موادغذايي ادامه دارد، چادرها هم خواهند بود. اين طرز تلقي بسيار نادرست و البته ناشايست است. ضمن اين كه توزيع مواد غذايي و ساير اقلام مورد نياز در شهر اهر به جز روزهاي اول اگر بوده بسيار بسيار محدود بوده است.
تعداد لرزه ها در اين 25 روز به 1800 مورد رسيده و اين لرزش هاي روزانه اطمينان خاطر را از مردم مي گيرد مگر اين كه مسئولان با تكيه بر نظر كارشناسي مطمئن به مردم اطمينان بدهند كه خطر رفع شده و مردم به خانه هايشان برگردند.
ارسباران منطقه ای تاریخی است با وسعت بیش از 12 هزار کیلومتر مربع در شمال غرب کشور ایران که علی رغم نرخ بالای مهاجرت قریب نیم میلیون نفر در آن زندگی می کنند و با دو کشور همسایه است. ناحیه ای خاص با هویت تاریخی و تجانس فرهنگی و تعریف جغرافیایی و ساخت اجتماعی ویژه که از سال 1314 شمسی به این نام نیز نامیده شد و پیش تر قراجه داغ نام داشت. نامی که امروز نیز به شکل « قره داغ » برایش محفوظ است. همان « 18 محال » معروف که در تقسیمات کشوری ابتدا شامل شهرستان اهر می شد و امروز شامل شهرستان های اهر، ورزقان، کلیبر، خداآفرين و هریس و بخش هایی از شهرستان های جلفا، مشکین شهر، پارس آباد و گرمی می شود. این همه در هفته نامه ی « شهاب اهر » که نیم قرن پیش در اهر چاپ می شد، نمود داشت. ارسباران عمدتاً دارای توان های محیطی کشاورزی، دامداری، باغداری، معدن و گردشگری است. منطقه ای که خلاصه ی ایران زمین است و روزگاری هند کوچکش می گفتند. و شعار آذربایجان شرقی اگر این است که « آذربایجان سر ایران است.» به یقین می توان گفت « ارسباران، سر آذربایجان است.» از انجیر و انار و عسل و پنبه و سیب دارد تا مس و طلا. سومین منطقه ی جنگلی کشور را در خود دارد و تنوع گونه های گیاهی و جانوری آن بیش از قاره اروپاست. یکی از سه ایل پرجمعیت عشایر کشور در آن ییلاق و قشلاق می کنند و یکی از مناطق 20 گانه ی معدنی آن به حساب می آید. در تاریخ نقشی شایسته ایفا کرده و به ویژه در عصر قاجار اثرات ملی بر تاریخ داشته است. جای جایش پر از محوطه ها و گورستان های تاریخی و قلعه های بسیار است و کشف نشانه های 7هزار ساله ی تمدن شهرنشینی در آن، قدمت تمدن را تکانی داد. انسان های بزرگی از خاکش برخاسته اند و بر صدر نشسته اند. از شیخ شهاب الدین اهری گرفته تا ستارخان قره داغی. از علامه محمد تقی جعفری گرفته تا پرفسور محمود آخوندی و امروز در جای جای ایران و جهان حضوری شایسته و مؤثر دارند. در سویی، این منطقه همچنان مقام اول را در نرخ بی سوادی دارد، نرخ مهاجرتش نیز در صدر است و در نرخ بیکاری نیز ممتاز. تورق تاریخ نشان می دهد قراجه داغ از اوج پایین آمده و امروز فرزندانش را تکاپویی دیگر فراگرفته تا بر اوجش برسانند.